Opbaarmethodes
De manier waarop kinderen en baby’s worden opgebaard, is een belangrijk moment in het rouwproces. Voor ouders kan het kiezen van een geschikte opbaarmethode voor hun kind een manier zijn om op een rustige en respectvolle manier afscheid te nemen. Bij de opbaring van een baby of jong kind worden vaak zachte en troostende elementen gebruikt, zoals een deken, een favoriete knuffel of andere persoonlijke voorwerpen die verbonden zijn met het kind.
Het kiezen van een plek waar de omgeving vertrouwd en rustig is, kan een gevoel van nabijheid en rust geven. Feitelijk helpt het opbaren niet alleen bij het bieden van een laatste afscheid, maar ondersteunt het ook het rouwproces door een concrete en liefdevolle herinnering aan de overledene te creëren.
Afhankelijk van de leeftijd van je kind zijn er zijn verschillende methoden waarop je je kind kunt laten opbaren;
- Koelen
- Watermethode
- Balsemen (thanotopraxie)
De watermethode is een manier van opbaren van te vroeg en levenloos geboren baby’s. Zowel embryo’s (baby’s tot 8 weken na bevruchting) als foetussen (baby’s ouder dan 8 weken na bevruchting tot aan de bevalling) kunnen na overlijden worden opgebaard met de watermethode.
Hoe werkt de watermethode?
Wanneer je voor de watermethode kiest, kan de uitvaartverzorger samen met jullie de baby verzorgen. Vervolgens leggen ze je baby in een bakje met koud water. Je baby blijft zo gehydrateerd en er mooi uitzien, net als in de baarmoeder. Het is belangrijk dat je het water goed koud houdt, zodat ontbinding van het lichaampje wordt tegengegaan. Dit kan je doen door het water meerdere keren per dag te verversen en het bakje op koelelementen te zetten. Ook kan een kinderkoelplaat gehuurd worden bij je uitvaartonderneming en het bakje met water hier opzetten of het bakje met water bewaren in een koeling.
Voordelen van de watermethode
Het gebruik van de watermethode als manier van opbaren van je baby kent voordelen.
Je baby neemt in het water dezelfde natuurlijke houding aan als in de baarmoeder. De huid van de baby kan in het water lichter worden, zelfs wanneer je baby bij de geboorte donkere verkleuringen heeft. Zo ziet je baby er heel mooi uit. Je hebt vanuit alle kanten van de bak goed zicht op de baby. Doordat de bak transparant is, kan je mooie foto’s maken ter nagedachtenis.
Ook kan je je baby voorzichtig in het water aanraken. Bovendien kan je zo nu en dan ke baby uit het water halen en knuffelen. Er wordt geadviseerd je baby niet te drogen, omdat het water uitdroging van de huid voorkomt. Daarnaast is de huid van je baby erg fragiel en kan het door het afdrogen loslaten.
Thuis opbaren van je baby is met de watermethode goed mogelijk. Zo kan je veel samen zijn en kunnen nabestaanden op elk moment van de dag afscheid komen nemen.
Ten slotte is de manier van opbaren eenvoudig en goedkoop.
Nadelen van de watermethode
De watermethode als manier van opbaren kent ook nadelen. Ontbinding wordt door het koude water afgeremd, maar ligt niet volledig stil. Er is een kans dat de opbaring niet verloopt zoals gewenst en dat je baby niet meer toonbaar is.
Om ontbinding zo goed mogelijk te remmen, moet het water te allen tijde koel zijn. Bij de watermethode als manier van opbaren wordt, in tegenstelling tot thanatopraxie, veel verantwoordelijkheid van de ouders gevraagd.
Ook kan je je baby niet kleden bij de watermethode. Het kindje zal altijd naakt in het water liggen. Tussentijds kleden of vlak voor de uitvaart is niet mogelijk. De huid van je baby is namelijk heel fragiel en zal door het kleden beschadigen.
Ten slotte kan je je baby niet te vaak uit het water halen en langdurig knuffelen. Niet alleen kan de huid van je baby door het knuffelen beschadigen. Ook zal jouw lichaamswarmte je baby opwarmen, waardoor ontbinding sneller zal verlopen.
Ook stil geboren baby’s kunnen indien gewenst met koeling worden opgebaard.
Voordelen van koelen
Koelen remt ontbinding in een korte tijd af en is eenvoudig toe te passen. Indien er gekozen wordt voor een thuis opbaring met koeling, dan hoeft de baby niet tijdelijk uit huis. Zo zijn de ouders ononderbroken samen en hoeven ze de baby niet te missen. De baby of het kind kan aangekleed en verzorgd worden. Zo kunnen mooie herinneringen gecreëerd worden die bijdragen aan de rouwverwerking.
Nadelen van koelen
Koelen remt ontbinding af, maar legt het niet volledig stil. Hierdoor is de opbaring niet altijd zorgeloos en is het mogelijk dat de baby niet tot aan de dag van de uitvaart toonbaar is. Vaak wordt het lichaam koel gehouden met behulp van koelelementen of een kinderkoelplaat. Een opbaring met koelen vergt veel verantwoordelijkheid van nabestaanden.
Daarnaast voelt de baby door het koelen ijskoud aan. Zo kan het langdurige aanraken van de baby als onplezierig worden ervaren. Ook heeft aanraking veel invloed op de mate van conservering. Door de aanraking draag je namelijk warmte over op de de baby. Als gevolg hiervan wordt ontbinding minder geremd, wat invloed kan hebben op het verloop van de opbaring. Knuffelen is daarom met koelen erg beperkt.
Ten slotte zal de baby tijdens de opbaring er anders uitzien dan tijdens leven. Donkere verkleuringen kunnen bijvoorbeeld ontstaan bij de handjes en voetjes. Ook is de huid van een stil geboren baby heel erg kwetsbaar en teer. Dit verandert tijdens koelen niet. Aanraken kan hierdoor als traumatisch ervaren worden.
Er bestaan mogelijkheden om je kindje inwendig of uitwendig te balsemen: Thanatopraxie, een lichte balseming, legt de ontbinding tijdelijk stil door het inbrengen van een conserverende vloeistof. Hierbij wordt het lichaampje tijdelijk geconserveerd waardoor het kindje mooi blijft tot aan de uitvaart. Bij inwendige balseming wordt een vloeistof in het lichaam gebracht. Deze methode is niet altijd mogelijk bij te vroeg geboren kinderen of kinderen waarvan de huid is beschadigd.
Bij uitwendige balseming wordt het kindje een aantal uur in een bak met een conserverende vloeistof gelegd. Hierdoor zal het kindje er natuurlijker uitzien en voelt de huid minder koud aan. Na balseming hoeft het lichaampje niet meer gekoeld te worden en kan het rustig opgepakt worden of op schoot worden genomen.