Skip to main content

Rouw op de werkvloer

Na het verlies van je kind, kan het heel moeilijk zijn om een eerste stap te zetten in terugkeer naar je werk. Voor de ene ouder is werk heel prettig, omdat het structuur en afleiding biedt, terwijl een ander er nog (lang) niet aan toe is. Beiden zijn goed. Doe wat goed voelt voor jou en wat binnen je mogelijkheden ligt. 

Terugkeren naar je werk kan structuur geven aan het leven en biedt een kans om je weer te verbinden met anderen. Werken is vaak helend, maar in de praktijk pakt dat niet altijd zo uit. Als ouder neem je het verdriet en gemis van je kind mee naar je werk. Rouw is geen ziekte of een psychische aandoening, maar je kunt er goed ziek van zijn en je kunt er ook behoorlijk door veranderen. Je zal daarom alleen heling en verbinding ervaren als er op de werkvloer een sfeer is van erkenning, acceptatie en zorg.

Uit onderzoeken blijkt dat ieders rouwproces anders is, elk verlies uniek. Maar er is een duidelijke rode draad: als je een groot verlies wilt overleven, is het – juist op de werkvloer – belangrijk dat er mensen zijn die contact leggen en naar je luisteren. Als je je kind verliest, helpt het als je leidinggevende en collega’s scherp zijn en zich bewust zijn van de impact die hun optreden heeft op jou als rouwende ouder. Naast rouwverlof, zoals bijvoorbeeld vastgelegd in een cao, heb je vooral baat bij maatwerk. Dat jij en je werkgever in gesprek gaan om samen te bespreken wat je nodig hebt in deze fase van je leven.

Hoe betrek ik mijn werkgever en hoe zet ik een eerste stap?

Zolang je nog niet aan het werk bent na het overlijden van je kind, is het van belang dat je probeert contact te onderhouden met je werk. Uiteraard heeft je werkgever hier ook een rol in. Dat kan iets simpels zijn als even een kopje koffie drinken met je leidinggevende en/ of collega’s.

Contact onderhouden is belangrijk om te voorkomen dat de drempel om terug te keren te hoog wordt. Probeer in gesprek te gaan met je werkgever over wat jij nodig hebt voor een goede terugkeer. Dat kunnen praktische zaken zijn als dat iemand je ophaalt de eerste werkdag, maar ook flexibele werktijden of een aanpassing van je taken.

Daarnaast is het goed om duidelijke afspraken te maken over de wijze waarop je benaderd wilt worden als je weer aan het werk gaat. Stel je het op prijs als collega’s je vragen hoe het met je is of heb je liever dat ze je een beetje met rust laten? Heb het daarover met je leidinggevende en zorg dat dit voor iedereen helder is voordat je terugkeert.

Evalueer regelmatig met je werkgever als je eenmaal weer aan het werk bent. In het begin bijvoorbeeld wekelijks, daarna 1x per twee weken en bouw dit rustig af. 

 Een aantal tips om het gesprek met je leidinggevende aan te gaan:

  • Bedenk vooraf wat je wilt bespreken. Waar zie je tegenop als je weer aan het werk gaat? Wat heb je nodig? Welke oplossingen zie jij?
  • Plan een afspraak met je leidinggevende en zorg voor voldoende bespreektijd.
  • Verwacht je weinig begrip van je leidinggevende of vind je het lastig om in gesprek te gaan? Bespreek het gesprek dan vooraf bij je vakbond, met een Arbo-arts of betrek P&O erbij.
  • Verplaats je in je leidinggevende. Het gaat om een win-win situatie voor jou én je werkgever. Niemand heeft er baat bij als je langdurig uitvalt.
  • Luister naar eventuele adviezen en tips.
  • Maak afspraken over of, hoe en wie de collega’s (en eventueel cliënten) inlicht. Stel een proefperiode voor om de gemaakte afspraken uit te proberen en evalueer.
Hoe betrek ik mijn collega’s?

Wanneer je rouwt om het verlies van je kind hebben je werk en je collega’s waarschijnlijk niet de hoogste prioriteit. En dat is logisch, maar collega’s willen er vaak wel graag voor je zijn. Met sommige collega’s heb je misschien een dusdanig goede band dat ze je heel erg bijstaan in deze periode, andere collega’s staan wat meer op afstand. Bespreek met je collega’s wat goed voor je voelt en voel je niet schuldig als je een keertje geen zin hebt om op dat appje te reageren of terug te bellen.

Blijf in ieder geval altijd helder naar andere collega’s over afspraken die zijn gemaakt op het werk. Benadruk indien nodig dat het niet gaat om een voorkeursbehandeling, maar om een normale gang van zaken in een bijzondere situatie. Als een andere collega hiermee te maken krijgt, mag hij of zij ook op dezelfde zorgzaamheid rekenen. Overigens is hier ook zeker een rol voor de werkgever weggelegd. Dus schakel waar nodig je leidinggevende in.

Het is goed en fijn als je je sterk genoeg voelt om weer aan het werk te gaan na het verlies van je kind. Maar weet dat ook na een lange periode de rouw niet weg is. Het heet niet voor niets rouwarbeid: rouwen is hard werken. Het kan helpen om onderstaande valkuilen in gedachten te houden als je eenmaal weer aan het werk bent.

‘Ik houd werk en privé liever gescheiden. Dit moet ik zelf oplossen’

TIP: Wacht niet tot het je te veel wordt. Zoek samen naar oplossingen.

 
‘Mijn collega’s staan al onder druk, ik wil hen niet nog meer belasten’

TIP: Maak het bespreekbaar. Er is vaak meer mogelijk dan je denkt.

 

‘Ik maak het wel bespreekbaar als ik het echt niet meer aankan’

Tip: maak het op tijd bespreekbaar. Als je een disbalans ervaart tussen werk en privé, trek aan de bel!

 

‘Als ze weten dat ik nog steeds rouw, heeft dat negatieve gevolgen’

Tip: benoem het vooral want werkgevers en leidinggevenden waarderen werknemers die openheid en verantwoordelijkheid tonen en belonen loyaliteit.

Welke soorten verlof zijn er en welke rechten heb je?

Rouwverlof is de periode die een medewerker krijgt om te rouwen na het verlies van een dierbare. Tot op heden is rouwverlof (nog) niet wettelijk vastgelegd in Nederland en valt het onder de noemer ‘bijzonder verlof’.

Hoeveel dagen je recht hebt op rouwverlof is verschillend per cao en sector. Over het algemeen geldt dat je bij het overlijden van een (niet) inwonend (stief)kind 4 dagen rouwverlof krijgt: vanaf de dag van het overlijden tot en met de dag van de uitvaart.

Het staat een werkgever vrij om begrip te tonen door extra bijzonder verlof aan te bieden wat jou ruimte geeft om te rouwen, maar niet elke werkgever zal dit uit zichzelf doen.

Calamiteitenverlof
Als ouder ben je ook belast met het regelen van zaken rondom het overlijden van je kind. In dat geval kan je aanspraak maken op calamiteitenverlof. Calamiteitenverlof is wettelijk geregeld, maar in de cao kunnen hier andere afspraken over zijn gemaakt.

In de ziektewet?

Rouw is geen ziekte, maar je kunt er wel ziek van zijn. Je hoeft je niet ziek te melden, maar je kunt wel aangeven dat je nu niet kunt werken. Sommige werkgevers stellen voor om vakantiedagen op te nemen, maar daar hoef je niet mee akkoord te gaan. Als je werkgever je ziekmeldt, krijg je te maken met de arbodienst of arboarts. Zij zullen een afspraak met je maken en bij langdurige ziekte ook een plan van aanpak opstellen om terugkeer naar de werkvloer te realiseren. Dit kan als een extra belasting voelen. Probeer hierover in gesprek te blijven met je werkgever. 

Tips voor op de werkvloer
  • Nodig een paar collega’s of je leidinggevende uit op de uitvaart. Dan is er iemand op de werkvloer die dit met je heeft gedeeld en is het makkelijker er later op terug te komen. Mensen willen graag iets van hun medeleven laten zien, dus laat mensen toe. Je kunt een algemene rouwkaart naar je werk sturen, maar dat betekent niet automatisch dat mensen ook komen. Zeg gewoon dat je het fijn vindt als ze komen.
  • Kijk naar taken, niet naar uren. Welke werkzaamheden zou je wel weer kunnen doen? Hoeveel uren je daarmee kunt vullen, doet er minder toe.
  • Vergelijk jezelf niet met anderen. Jij bent een uniek persoon. Iedereen rouwt op zijn eigen manier, ook op het gebied van werk.
  • Werken kan ook helend zijn en bijdragen aan het vormgeven van je leven met het enorme gat in je hart. Het leven stopt niet en werk kan een neutrale plek zijn om weer die eerste stap te zetten om iets te gaan doen en het geeft je voldoening of waardering. Het werken helpt je de draad van het leven op te pakken.
Hoe geef ik als werkgever de beste ondersteuning?

Het allerbelangrijkste is maatwerk. Ga in gesprek en blijf het gesprek aangaan en vraag wat de medewerker nodig heeft in deze fase van het leven en wees geduldig.
De eerste stap weer zetten in de terugkeer naar het werk kan heel moeilijk zijn voor de medewerker. Voor sommige rouwenden is werk heel prettig, omdat het structuur en afleiding biedt, terwijl een ander er nog (lang) niet aan toe is. Beiden zijn goed. Druk als werkgever niet te veel op het snel weer (volledig) gaan werken. Kleine stapjes en maatwerk! Soms kan het al helpen om eerst een kop koffie te gaan drinken.

Het is vooral belangrijk om vragen te stellen als:
– Hoe gaat het vandaag?
– Hoe was het gisteren met je?
– Wat heb je nodig?
– Wat heb je van mij nodig?

Luister goed naar de antwoorden, vul niet in voor de ander, laat eigen ervaringen en adviezen achterwege.

Als het een periode wat minder gaat kun je vragen stellen als:
– Waarom kan werken op dit moment niet?
– Waar zie je tegenop?
– Vind je het fijn om er met collega’s over te praten of juist niet?
– Zijn er taken die je nu graag doet?
– Wat kan ik nu voor je doen?

Vind je het als leidinggevende lastig om dit gesprek aan te gaan? Benoem dit of betrek er dan een collega bij vanuit bv HR. Of vraag om advies bij de bedrijfsarts.
Bedenk ook dat rouw een normaal en natuurlijk proces is. Problematiseer het niet. natuurlijk proces. Regelmatig contact onderhouden is belangrijk om te voorkomen dat de drempel om terug te keren te hoog wordt. Ga langzaam in gesprek over wat de medewerker nodig heeft om terug te keren. Denk aan praktische zaken als een aanpassing van de werktijden of de taken. Een rouwende medewerker kan verschillende fysieke klachten en mentale klachten ervaren. Denk aan hoofdpijn of concentratiestoornissen. Houd daar rekening mee in de werkzaamheden.

Evalueer regelmatig met de medewerker. In het begin bijvoorbeeld wekelijks, daarna 1x per twee weken en bouw dit rustig af. En weet dat ook na een lange periode de rouw niet weg is. Het heet niet voor niets rouwarbeid, rouwen is hard werken. Meer tips en handvatten: ga naar www.cnv.nl/rouw en vraag de gratis handreiking ‘hoe werkt rouw?’
aan. Op deze pagina kun je ook andere informatie vinden, zoals podcasts over rouw en trainingen voor werkgevers.

Webinar Rouw & je werkend leven i.s.m. CNV

De een kiest ervoor om een week na het verlies van een dierbare weer aan het werk te gaan, is blij dat dit kan en dat hij of zij daar even niet aan rouw ‘hoeft’ te denken. De ander valt na het verlies van een dierbare langdurig uit door rouw. Gemiddeld bedraagt deze uitval nu zelfs 197 werkdagen. Het verlies van een dierbare kan je leven totaal op z’n kop zetten. De gasten in dit webinar Rouw en je (werkend) leven delen hun kennis en ervaringen zodat werknemers én werkgevers er hun voordeel mee kunnen doen.

Je staat er niet alleen voor!
Neem contact met een maatje op

Met het maatjesproject van Stichting Rouwkost bieden maatjes (gesprekspartners) aan waarmee je vrijblijvend in contact kunt komen om ervaring mee uit te wisselen.

  • Maatjes zijn zijn ervaringsdeskundigen en weten dus waar jij doorheen gaat
  • Zowel mannen, vrouwen als koppels zijn beschikbaar
  • Onze maatjes zijn verspreid over heel Nederland

Lees verhalen over